Атти-ттитти бивк1ун бур, къабивк1унгу цибави, ца шяраву ца Дагьил-Аьли т1исса ца къужа ивк1ун ур. Ганал бивк1ун бур ца хъинну к1улли бугьайсса ччиту. Га ччитун ц1агу Марак1ан дирк1ун дур. Дагьил-Аьлич1а Марак1аннул ац1ния ххюра шин бартларгун дирк1ун дур.

Ца кьини бувк1ун, Марак1аннул Аьлихь увкуну бур:

Аьлий, ттул ххирасса заллуй, ттул вич1а къуллугъ буллай ац1ния ххюра шинни, утти на хъунмавгу хъанан бивк1ун бура, янин чанигу чан хъанан бивк1ун бур, ккарччивгу дагьлай дур, утти ттун нава бивч1аннин х1ажлин гьан ччай бур. На вихь хъинну тавакъюъ буллай бура на х1ажлин т1айла букки, — куну.

Дагьил-Аьлил куну бур:

— Агь, ттул ххирасса ччитуй, ттун гьаксса къаччиссия ина ттуятува лич1и хьуну, амма цибави? Тти вин ччан бивк1нахьур, вин ччимур банна, на ина хъиннува ххарину т1айла букканна, — куну.

Мичча Дагьил-Аьлил мугьлат бакъа ххуллийнмай хъин-хъинсса азихъру х1адур бувну бур: ччат1 бивщуну, чулу ччанну шархьун, бакъухъру, аьрайн-гьавккуртту бувну бур. Яла хъунмасса мажлисгу бувну, ччиту х1ажлин т1айла бувккун бур.

Бавчуну бур Марак1ан бюхттулсса барзунттайх, майдансса ардайх, къумасса рат1авух, азихърал ххуржинттугу хъарайх рирщуну. Най, най, га, азихъгу бухлавгун, бувххун, ккагу ккашилну, гъарахьхьунгу биривну, атилгу хьуну, Ч1арахъиял вац1равун бивну бур. Марак1аннул тикку, вац1лул дянивсса ца кьанив гьантта бик1ан кьасттирай, ликказанну дурну дур. Ц1ан лакьлай дирк1ун дур. Марак1ан дякъия буххансса к1анттух луглан бивк1ун бур. Яла ганин цакуну ца цухъ бак1райн дагьну дур. Гивун бувххун, гъургъугу дурцуну, шанан бивк1ун бур. Га цулк1лул хьхьуцану дирк1ун дур. Цаппара х1ал лавгун махъ цулч1а цила шаппай зана хьуну бур. Буххан бавчуну бур цила хьхьуцанттувун, цакуну ччитул гъургъулул ч1у бавну, ццах куну махъунмай т1анк1 куну бур.

Ва циривав, куну, к1илчин хьхьуцанттувун бурувгсса, тиву, ц1аннай ц1урду кунма чанна лавхъсса ччитул яруннийн я т1айла бавц1уну, нигьал дак1 хъя куну, цищава шайкун ака бувну бур.

Ца манзил лавгсса ч1умал ганин барц1 хьунабавкьуну бур. Танил цулк1лухь ц1увххуну бур:

— Гьа, цулч1ай, ина анаварну най бурахха, ххуллухъин, чунмайра? — куну.

— Аман, ттул хьхьуцанттувун ттининту къаккавксса, иттату ц1урду лирчуну нанисса, ца жанавар бувххун бур, танияту ливхъун най бура, — куну бур цулк1лул.

— Бачу, ци жанаварди бик1айсса, на буч1анна вищалча, — куну бур бурц1ил.

Бавчуну бур барц1 ва цулч1а. Xьхьуцанттуч1анмай гъан хъанан бивк1сса ч1умал, цулч1а махънин багьлан бивк1ун бур. Мунияту бурц1ивунгу нигь дагьну дур. Х1урх1ац1акул гъан хьуну, бурц1ил вич1и дирхьуну дур. Ччитул гъургъулул ч1у цинма баяйхту т1анк1 увкуну махъунмай ххявххун бур. Нигьа бусаврил ссих1 дуккан къархьуну ливхъун бавчуну бур, цулч1агу ганила хъирив левчуну бур, — «Лажинни на макьабитара», — т1ий.

Куннал ку кьабитлай, ливхъун нанисса барц1 ва цулч1а ххал хьуну, мурхьираяту цухьлул вев куну бур:

— Да, зу чунмайру, зул анаваршиву цири, ци ливкри зуйн? — куну.

Гай мурхьиралунмай хьуну, цухьлухь цанма хьумур бувсун бур.

— Гьула бачи ттущал, ци оьсса жанаварди бик1айссача. На банна таниц1ухссача, — куну бур цухьлул.

Лавгун бур шанмагу хьхьуцанттуч1ан, амма хьхьуцанттуч1ан гъан хъананнинма цулч1а ва барц1 махънин багьлан бивк1ун бур.

— Гьура, зу цизиссару? Циван махънин багьлай буру? Бачи хьхьич1, ттун ккаккан бара, — т1ий бивк1ун бур цуша.

Гайрив уъ-муъ т1ун бивк1ун бур. Мунияту цухьлувунгу х1уч1 багьну бур. Амма цуппа нигьа бувсшиву к1ул бан къаччай, хъуни махъру буслай бивк1ун бур. Кут1а бувну бусан, гай хьхьуцанттуч1ан гъан хьуну бур. Барц1 ва цулч1а тинмай архну бавц1уну бур, цуша хьхьич1 бавчуну бур. Х1аллих махъу-махъунмайгу буруглай, хьхьуцанттуч1анмай хьуну, вич1и дирхьуну дур. Бавну бур ччитул гъур-гъур т1исса ч1у. Цал нигьа бувсун, цухьлул лихъан кьаст дурну дур, амма цила бувсъсса хъуни махъру дак1нин багьну, цахъигу кьянкьа дурну, хьхьич1унмай хьуну, тивун бурувгун бур. Цухьлул щунщулия чант1 увкусса ччитул ц1урду кунма пар-пар т1исса яру цинма ххал шайхту, цуша вевгу куну, махъунмай ливхъун бур. Цухьлул ч1у цанма баяйхту, нигьал дак1 хъя куну, бурц1ил ва цулк1лул к1ихава ака бувну бур.

Вац1агу кьабивтун, хъинну арх бувксса ч1умал, ялагу шанмагу цач1ун хьуну, ци бан хъиннивав танин т1ий, пикри буллан бивк1ун бур.

Цухьлул куну бур:

— Та тива буккан бан хъина, цукунсса ци жанавар бурив ххал бан... Амма щил буккан банссар та тива?..

Яла хъунмасса х1аллай пикри буллайгу бивк1ун, цухьлул ххи бувну бур:

— Ттун к1улли та тива буккан бансса куц: та хьхьуцанттул хьхьич1сса кьанив дирхьуну ца хъуннасса ц1угу, кугу бувтун, ца чаг щаращи барча, та ц1арай дик1 щаран дирк1укун ца аьжаивну ххуйсса кьанкьру ппив хьуну дачинт1иссар. Тай кьункьал та чара бакъа буккан бант1иссар кьат1ув. Му ч1умал жува миву-тиву лабивк1ун, та ци дурив ххал данну. Жува утти мукун банну. На т1амагу гъаргъун ц1у дишинна, бурц1ил ку бутанссар, цулч1ай, инагу лавгун шяравату чаг лавсун бухьхьу. Муний циняв рязий хьуну бур. Цухьлул ц1у дишинсса т1ама гъаргъун, х1адур дурну дур, бурц1ил хъунмасса кугу мукьах бивщуну бувк1ун бур. Цулч1агу ца хъунмасса чаггу бак1райх лавххун бувк1ун бур.

Яла га цухьлул т1исса куццуй, чаггу бивзун, цинявппа лабивк1ун бур. Цуша тинмайсса хъинну хъунмасса гьивхьхьул мурхьирайн лавхъун бур, цулч1а та мурхьирал лув кьат1 хьусса ч1ап1аву лабивк1ун бур, барц1гу к1иха архния мурхьирдава ялугьлан бивк1ун бур.

Мяйжаннугу, цухьлул т1имур т1айла бан, чаг щаран бивк1ун, дик1ул т1ааьнсса кьанкь ппив хъанан дирк1укун бявкъуну синс ливксса Марак1ан, бувккун хьхьуцанттувату, магъгу дац1ан дурну, ц1арал лагмава занан бивк1ун бур.

Му ишираву ч1ап1аву лабивк1сса цулк1лул щун-щумат1и чансса сукку бувну бур, цинна бургаву къулай дан. Тичча ч1ап1ив сукку хьусса щурк1ал хьуну, та к1улу ххай, Марак1ан шичча тихунмай ххявххун бур. Цулч1а та цинма ххявхссар т1ий, бувккун ч1ап1ава ливхъун бур. Марак1ангу, к1уллун к1анай цулч1а лявкъукун, ццах увкуну, т1анк1 куну мурхьирайн ххявххун бур. Мурхьирайсса цухьлун, цулч1а ливхъукун, ччиту цийнма ххявхсса ххай, нигьал дак1 п1якь увкуну, к1ива ялавай багьну, бивк1уну бур. Барц1мурдив к1ихава никъурал хьхьа буцаннин ливхъун бур. Марак1ангу, ва ци ишри т1ий, цаппара х1аллай мах1аттал хьунугу бивк1ун, бувч1ун, буччиннин цухьлул дик1гу дуркуну, яла ц1у лерщун мукьах куйлссагу дуркуну, махъ лирч1мийгу цинна ххулиннай ххуржинттаву дирхьуну, ххуллин бувккун бур, х1ажлин биян.

Гагу т1айла бувккун, тичча шихунай нагу увк1ра дагьил-Аьлихь цала Марак1аннул дурсса къучагъшиву бусан.